रासायनिक सूत्र का क्या अर्थ है?
- रासायनिक सूत्र (chemical formula) किसी रासायनिक यौगिक को इस प्रकार निरूपित करता है जिससे पता चलता है कि वह यौगिक किन-किन तत्वों के कितने-कितने परमाणुओं से मिलकर बना है। सामान्य प्रयोग में प्रायः अणुसूत्र (molecular formula) के लिये भी 'रासायनिक सूत्र' का ही प्रयोग कर दिया जाता है।
रासायनिक सूत्र लिखने के नियम हैं:
- रासायनिक सूत्र लिखते समय हमेशा दाईं ओर एक आयन लिखा जाता है और हमेशा बाईं ओर धनायन लिखा जाता है। -धातु और अधातु के मामले में, धातु का प्रतीक हमेशा पहले लिखा जाता है और फिर अधातु का प्रतीक। -तत्वों की संयोजकता संतुलित होनी चाहिए।
रासायनिक नाम | सूत्र |
---|---|
साधारण नमक | NaCl |
हाइपो | Na2S2O3 |
बेकिंग सोडा | NaHCO₃ |
धोवन सोडा | Na₂CO₃·10H₂O |
कास्टिक सोडा | NaOH |
सुहागा | Na₂B₄O₇·10H₂O |
भाखरा चूना | Ca(OH)₂ |
फिटकरी | K₂SO₄·Al₂(SO₄)₃·24H₂O |
लाल दवा | KMnO₄ |
कास्टिक पोटाश | KOH |
शोरा | KNO₃ |
विरंजक चूर्ण | Ca(OCl)·Cl |
चूने का पानी | Ca(OH)₂ |
जिप्सम | CaSO₄·2H₂O |
प्लास्टर ऑफ पेरिस | CaSO₄·½H₂O |
चूना-पत्थर | CaCO₃ |
संगमरमर | CaCO₃ |
प्रोड्यूसर गैस | CO+N2 |
नौसादर | NH₄Cl |
लाफिंग गैस | N₂O |
लिथार्ज | PbO |
अम्लीय वर्षा | SO2 + NO2 |
गैलेना | PbS |
लाल सिंदूर | Pb₃O₄ |
सफेद लेड | 2PbCO₃·Pb(OH)₂ |
नमक का अम्ल | HCl |
शोरे का अम्ल | HNO₃ |
अम्लराज | HNO₃ HCl (1 : 3) |
शुष्क बर्फ | CO₂ |
क्लोरोफॉर्म | CHCL3 |
हरा कसीस | FeSO₄·7H₂O |
हॉर्न सिल्वर | AgCl |
भारी जल | D₂O |
प्रोड्यूशर गैस | CO + N₂ |
मार्श गैस | CH₄ |
सिरका | CH₃COOH |
एल्केन | CnH2n+2 |
ब्लीचिंग पाउडर | Ca(ClO)₂ |
गेमेक्सीन | C₆H₆Cl₆ |
नीला कसीस | CuSO₄·5H₂O |
नीला थोथा | CuSO4 |
ऐल्कोहॉल | C₂H₅OH |
मण्ड | C₆H₁₀O₅ |
चीनी | C₁₂H₂₂O₁₁ |
यूरिया | NH₂CONH₂ |
बेंजीन | C₆H₆ |
तारपीन का तेल | C₁₀H₁₆ |
फिनॉल | C6H6O |
एप्सम | MgSO₄ |
No comments:
Post a Comment